Literatuurgeschiedenis

Literatuurgeschiedenis

Deze opdrachten heb ik samen gemaakt met Eva Metz en Aimée van Zelm, behalve de opdracht waarbij je moest vertellen waarom Vondel, Huygens en Hooft nu nog steeds belangrijk zijn.

Joost van den Vondel

o   17 november 1587 Keulen – 5 februari 1679 Amsterdam

o   Beroemdste schrijver gouden eeuw

o   Hij kwam uit protestants milieu, maar koos in 1640 voor het katholicisme

1. Noem ten minste twee redenen waarom Vondel al in zijn eigen tijd te boek stond als ‘de grootste schrijver’.

1. Vondel heeft veel gebeurtenissen uit de Gouden Eeuw becommentarieert.

2. Hij koos vaak duidelijk voor een partij, wat af en toe zorgde voor ophef. Daardoor werd zijn naam bekend.

2. Leg uit hoe het kon dat een beroemd auteur als Vondel geldproblemen had, terwijl hedendaagse beroemde auteurs gemakkelijk van hun pen kunnen leven.

Toen Vondel kousenhandelaar was verdiende hij goed. Maar toen ging hij failliet en kreeg hij een baantje bij de Amsterdamse Band van Lening. Nu verdiende hij niet zo veel en ook kochten er niet veel mensen in die tijd boeken waardoor hij er niet van kon leven.

3. Zoek zelf achtergrondinformatie bij het gedicht Het stockske.

a. Welke gebeurtenis wordt hier door Vondel beschreven?

    Er wordt hier een gebeurtenis ui 1619 beschreven. In dit jaar werd

    het leven van Johan van Oldenbarnevelt, een raadspensionaris van de Staten-Generaal beëindigd.

b. In het gedicht wordt het stokje aangesproken alsof het een persoon is: waarom gebruikt Vondel deze techniek?
   Vondel gebruikte metaoren om personen en gebeurtenissen uit de werkelijkheid uit te drukken in personages.

c. Welke boodschap wilde hij met het gedicht geven?

    Dat een andere partij schuld had.

d. Kun je het stokje tegenwoordig nog ergens bekijken?

    Ja, dit kan in het Vondel-museum te Amsterdam.

Christiaan Huygens

o   14 april 1629 Den Haag – 8 juli 1695 Den Haag

Opdracht 1

Onderzoek via allerlei naslagwerken, maar zeker ook via internet, het komische toneel van de zeventiende eeuw. Geef de namen van auteurs, stukken, uitgevers en verschijningsdatum. Vermeld je zoekstrategie. Zorg voor een lijst van minimaal tien stukken. Het doel is een uitputtende opsomming van alle stukken die bij het komisch toneel horen. Omschrijf daarbij wat jij tijdens jouw onderzoek onder komisch toneel hebt verstaan. (soms kan het zijn dat er maar een of een paar uitgevers staan. Dit komt omdat een aantal stukken door dezelfde uitgever zijn uitgegeven. Van een aantal stukken is de uitgever niet zeker bekend.)

Auteur	Stukken	Datum	Uitgeverij
Gerrit Hendricxsz van Breughel	- Cupido's Lusthof einde van amoureuse Boogaert -Boertige kluchten	1613 1613	Cloppenburch voor L. E. Bosch
Jan Janzsoon Starter	- Wthegheven by de Nederduytsche Academi - Timbre de Cardone	1618 1618	Friesche Lusthof
Johannes Frederik Haverman	-W.D. Hooft en zijne kluchten	1895	‘s Gravenhage
Abraham Bormeester	-A. Bormeesters Zijtje Fobers	1647	Alleen gedrukt voor de liefhebbers, na de orginele kopie.
Pieter Bernagie	- De Huwelyken Staat - De belachelyke Jonker - Het studente-leven	1684 1684 1684
Jillis Noozeman	-Lichte Klaartje -De berooide student -Bedrogen dronkaard	1645 1650 1650	Bert Bakker
Willem Godschalck van Focquenbroch	-De verwarde jalousy, Blyspel -Klucht van de weyery -Klucht van Hans Keyenvresser -Thalia, of geurige sanggodin	1663 1665 1665 1665	Willem Godschalck van Focquenbroch
Thomas Assselijn	-De kwakzalver	1692	Van Gorcum
Ysbrand Vincent	-Pefroen met het schaapshoofd -Det leevendige doode	1691 1716	Uitgeverij Te Amsterdam
Pieter de la Croix	-De meid juffrouw	1685	Zomer&Kreuning
Willem Ogier	-Droncken Heyn -Dit spook -De gramschap -Haet en Nydt	1742	A Olofzen in de Gravestraat in ’t Wit gekroont Musiek-boek
Joan de Grieck	-Het Brussels klucht tooneel	1700	Bert Bakker
Constatijn Huygens	-Trijntje Cornelis -Zedeprinten -De uytlandighe herder -Zee-straet	1657 1624 1623 1667	Prometheus/Bert Bakker
Gebrand Adriaanszoon Bredero	-De klucht van den Molenaer -De klucht van de koe -Symen sonder Soeticheydt -Den Molenaar	1613 1612 1619 1613	Meulenhoff Zutphen Zutphen
Samuel Costers Teeuwis de Boer	-Isabella -Boereklucht -Duytsche Academi -Warenar	1612 1612 1619 1617	De Arbeiderspers De Arbeiderspers
Pieter Langendijk	-Don Quichot op de Bruiloft van Kamacho -De zwetser -Het wederzijdse huwelijksbedrog -Quincampoix of de windhandelaars	1711 1712 1713 1720	Thieme Zutphen Malmberg Den Bosch Uitgeverij Taal & Teken By de erven.
Gerit Komrij	- Ik heb goddank twee goede longen - Fabeldieren -Averechts -Tutti-frutti	1971 1975 1980 1972	Meulenhoof De Harmonie De Arbeiderspers De Arbeiderspers
Gerard Reve	-Terugkeer -Tien vrolijke verhalen -Commissaris Fennedy -De taal der liefde	1940 1961 1962 1972	Uitgeverij Conserve Van Oorschot Van Oorschot De bezige Bij

Zoekstrategie: wij hebben gebruik gemaakt van het internet, voornamelijk van de informatie die op literatuurgeschiedenis.nl staat.

Komisch toneel: word ook wel blijspel genoemd. Het is een theaterstuk met als doel het publiek te amuseren en vermaken.

Opdracht 2

Leg uit wat een puntdicht is en geef twee voorbeelden uit het werk van Huygens

Een puntgedicht is een heel kort gedichtje, een snel gedichtje met een geestige gedachte. Twee voorbeelden uit het werk van Huygens zijn ‘Drucker’ en ‘Quacksalver’.

Drucker.

Van 'tKeiserlicke Hof tot de Schaepherders Kluijs

Tracht ijeder vred' en vreughd en vrijheit te gewinnen;

Ick ben de man alleen van averechtse sinnen,

Die staegh om perssing en om druck wensch in myn huijs

Quacksalver

Ick steeck mijn' stouten voet in der Doctoren Schoen,

En danss'er met voor 'tvolck, soo dat het oude seggen

Door mijn' vertieringen licht is om wederleggen:

Wat dunckt u, Boeren, is 't met seggen niet te doen?

Opdracht 3

Schrijf twee originele puntdichten

Gedicht 1:

Volgroeiing

Daar sta je dan;

Groot en volgroeid;

Als een echte volwassen man;

Met een slimme kop;

En een hart van goud;

Alsof mijn broer nooit veranderd is;

En de tijd gewoon heeft stil gestaan.

De gedachte van dit gedicht is, is dat je veel van je bijvoorbeeld, in dit geval, van iemand kan houden.

Gedicht 2:

Tijd

Zo sluw als een vos:

Telkens weer een seconde voorbij

Nooit meer het oudste;

Nooit meer het jongste;

Tijd tikt, gaat verder;

Net als het leven.

Dit gedicht gaat over de tijd; over dat er dingen voorbij gaan en dat je moet genieten, want tijd vliegt, gaat heel snel.

Pieter Corneliszoon Hooft

o   16 maart 1581 Amsterdam – 21 mei 1647 Den Haag

1.Wat waren de belangrijkste ideeën die Hooft met zijn werk wilde 
   uitdragen? Noem er drie.

1. Hooft wilden duidelijk maken dat het landsbelang boven eigen belang stond en dat de ondergeschikte goed moet worden behandeld.

2. Hooft wilde dat Nederland ook de kunst van de renaissance zou gaan leren kennen. Daarom focuste Hooft op de modernisering van de Nederlandse literatuur toen hij terug kwam van Italië en Frankrijk naar Amsterdam.
3. Hij had ook vooral humanistische ideeën

2. Lees het Deuntje, op deze pagina, dat begint met ‘Als Jan Sijbrecht zou belezen’.

a. Omschrijf kort (in maximaal 100 woorden) de rol van Jan en de rol van Sijbrecht in dit lied.

De rol van jan: hij is verlieft op Sijbrecht, alleen Sijbrecht gelooft hier niet 
helemaal in.
De rol van Sijbrecht: ze is een voorbeeld hoe je je niet zou moeten 
gedragen in een relatie. Ze is erg dominant en maakt misbruik van de wil 
van Jan door een relatie te krijgen. Ze mishandelt Jan en zegt dat hij haar
moet verdragen, als hij echt Reine Liefde voor haar heeft.

b.  Leg uit wat Jan en Sijbrecht bedoelen met de refreinregel ‘Reine liefd’ kan niet vergaan’.

     Dat pure liefde niet vergaat.

3. Ga naar http://home.hetnet.nl/~corpetrus/dichters/FrancescoPetrarca.htm en lees sonnet 134 en sonnet 292.

a. Vergelijk deze sonnetten met ‘Mijn lief, mijn lief, mijn lief’ van P.C. Hooft, dat in het Terzijde bij deze pagina (Hooft op vrijersvoeten) is opgenomen). Zie je overeenkomsten of verschillen?

1. Ze rijmen op de zelfde manier.

2. De onderwerpen van de sonnetten gaan bijna altijd over liefde. En het verdriet en de pijn omdat het vaak onbereikbare liefde is.

3. De sonnet van Hooft is geschreven uit twee perspectieven, de bovenstaande sonnetten zijn geschreven vanuit één perspectief.

b. Voldoen de sonnetten aan de algemene regels die op de literatuurgeschiedenispagina ‘Revolutie in de Nederlandse literatuur’ gegeven worden? Geef argumenten voor je antwoord.

1. Sonnet: een veertienregelig gedicht. Het heeft 4 coupletten, van 4, 4, 3, 3 regels. De inhoud heeft een wending , vaak na de achtste versregel. Een sonnet was origineel en individualistisch, je kon er je gevoelens mee uiten.

2. De sonnetten voldoen aan de algemene regels, want ze hebben 14 regels en een wending in de inhoud.

Vondel, Huygens en Hooft nu

Leg uit waarom Vondel , Huygens en Hooft nog steeds interessant gevonden worden binnen de Nederlandse literatuur. (150+ woorden in goed Nederlands)

Inmiddels zijn we bijna drie eeuwen verder, en nog steeds worden de namen Vondel, Huygens en Hooft gebruikt . Daarbij kun je ze regelmatig tegenkomen (De P.C. Hooftstraat en het Vondelpark in Amsterdam bijvoorbeeld).

Aangezien deze mensen een hele tijd geleden leefden, kun je de indruk krijgen dat het onbegrijpelijke en veel te ouderwetse werken zijn. Echter, het zijn wel drie schrijvers die een grote invloed hebben gehad op de Nederlandse literatuur (als er na een paar eeuwen je naam nog steeds genoemd wordt, moet je bovengemiddeld goed zijn).

Vondel, Huygens en Hooft waren drie totaal verschillende schrijvers die allen een bijdrage leverden aan een vernieuwing in de schrijfwereld. Alle drie hadden ze een “unieke”  kwaliteit, wat voor onderscheidt zorgden (ze durfden hun ideeën te delen met de buitenwereld).

Joost van den Vondel was iemand die zich richtte op de lezer, in plaats van op zichzelf. Bovendien kwam hij met een gedichten en verhalen waarin hij tegen de plannen van de koning inging; iets wat eigenlijk onacceptabel was.

Constantijn Huygens was een zeer getalenteerde dichter en schrijver, die in veel verschillende genres kon schrijven, iets waar veel schrijvers een voorbeeld aan konden nemen. Hij was ook degene die begon met het maken van kluchten.

Pieter Corneliszoon Hooft is erg bekend geworden vanwege zijn vernieuwingen in zijn poëzie. Hooft mixte de Italiaanse en de Franse cultuur en gaf daar een eigen draai aan. Hij wordt daarom ook wel de grondlegger van de echte serieuze literaire cultuur van de Nederlandse taal genoemd.

Deze drie verschillende schrijfwijzen hebben er voor gezorgd dat er veel verschillende combinaties mogelijk zijn in de literatuur. Eerst mochten schrijvers alleen maar over bepaalde onderwerpen schrijven, maar Vondel, Huygens en Hooft hebben ervoor gezorgd dat deze muur als het ware is ‘afgebroken’, waardoor er meer vrijheid kwam voor het schrijven over diverse ideeën en onderwerpen.  Dankzij hen is er een soort van ‘basis’ gelegd. De basis die nog altijd gebruikt wordt. Dat maakt dat Vondel, Huygens en Hooft nog zo interessant zijn tegenwoordig .