Dubbelspel – Frank Martinus Arion
Algemene informatie
Auteur:
Frank Martinus Arion
Titel:
Dubbelspel
Jaar
van uitgifte: 1973
Aantal
pagina’s: 393
Thema’s:
misdaad en vriendschap
Genre:
Psychologisch
Uitgever:
De Bezige Bij, Amsterdam
De auteur
De
auteur van dit boek is Frank Martinus Arion. Hij is een Nederlands-Antilliaanse
schrijven, dichter en taalwetenschapper. Hierdoor maakte hij als het ware ‘reclame’
voor zijn eigen cultuur en taal.
Frank
is geboren op 17 december 1936 op Curaçao.
Zijn volledige naam is Frank Efraim Martinus.
Toen
Frank twee jaar oud was, verhuisde hij met zijn vader naar Aruba omdat hij daar
een baan had gevonden. Later is hij terug gegaan naar de plek waar hij vandaan
kwam.
Toen
hij 18 jaar was, ging hij naar Nederland met een studiebeurs. Enige jaren
later, toen hij zijn gymnasiumdiploma had, ging hij Nederlands studeren in
Leiden. Vlak voor zijn doctoraal stopte hij de studie en besloot om weer terug
te gaan naar de Nederlandse Antillen. Rond 1970 kwam hij terug naar Nederland
om zijn studie af te ronden.
Op de
Nederlandse Antillen richtte hij een tijdschrift op. Deze heette Ruku.
Frank
was een schrijver die zowel in het Nederlands als in het Papiamento schreef. In
1992 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Frank heeft veel boeken geschreven. Belangrijke boeken daarvan zijn bijvoorbeeld “stemmen uit Afrika”, “Illusion di un anochi”, “Nobele wilden” en natuurlijk “Dubbelspel”, het boek dat ik uitgekozen heb om te lezen.
Het boek dubbelspel werd door de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek gebruikt voor een campagne om de bevolking aan het lezen te krijgen. Uiteindelijk werden er 575.000 exemplaren gedrukt.
Een samenvatting
Het
verhaal start op zondagochtend op Curaçao. Na een nacht
doorzakken komt Boeboe Fiel thuis van een hoerenkamp, waar hij meteen al zijn
geld verspild had. Zijn vrouw, Nora, is daar natuurlijk erg boos om want nu is
er geen geld meer om nieuwe schoenen te kopen voor hun zoon (de schoenen
kosten 15 gulden).
Nadat
de vrouw van Manchi, Solema, de zondagssoep klaar heeft gemaakt, gaat ze door
naar de kerk. Nadat de dienst erop zat, ging ze naar Janchi. Solema maakt hem
wakker en vervolgens gaan ze met elkaar naar bed. Dit gebeurde allemaal zonder
dat Manchi ervan afwist. Op hetzelfde moment gaat Nora ook naar de kerk.
Onderweg komt ze een doodgraver tegen. Nora heeft heel hard geld nodig en gaat
daarom met hem naar bed. Ze krijgt hier tien gulden voor, maar komt nu nog
steeds vijf gulden tekort voor de schoenen.
Deze
middag komen de vier vrienden Boeboe, Manchi, Janchi en Chamon bijeen om met z’n
alle domino te spelen. Ze spreken af dat als de ene partij 10 spelletjes gewonnen heeft en de andere
partij minder dan 5 dat er een paar schoenen boven het hoofd van de verloren
partij wordt gehangen. De eerste partij bestaat uit Janchi en Chamon en de
andere partij bestaat uit Boeboe en Manchi. De vrienden zijn niet helemaal bij
het spel met hun gedachten. Boeboe moet de hele tijd denken aan de hoer met wie
hij vannacht gelegen had, Manchi is aan het denken over Solema, Janchi denkt
ook alleen maar aan Solema en Chamon is met zijn gedachten bij Nora. Vanwege de
onoplettenheid van Boeboe staan Janchi en Chamon voor en dus op winnen. Alle
mannen worden een beetje pissig en worden chagerijnig. Op een gegeven moment is
de score acht tegen nul. Plotseling komen er drie mannen aan die het erg vinden
dat Manchi zo erg verliest. Steeds meer mensen komen kijken, uiteindelijk zelfs de
paparazzi.
Nora
is nog steeds druk met hoe ze aan geld kan komen want aan Chamon heeft ze
niets. Ze komt terecht bij Solema en samen gaan ze naar Nora’s huis totdat zij
de massa mensen zien in haar tuin. Nora blijft maar rum voor de hoeveelheid
mensen inschenken, totdat deze ook op is. Ze laat haar oudste zoon rum halen
met het geld dat eigenlijk bedoelt was voor de schoenen. Haar oudste zoon vindt
dit natuurlijk belachelijk en besluit maar een halve fles te kopen.
Achteraf
heeft ze toch spijt van de gekochte fles rum. Ze laat Chamon voor zich roepen en probeert
geld van hem te krijgen. Ze besluiten naar het toilethok te gaan. Boeboe is
toch wel nieuwsgierig wat ze aan het doen zijn. Hij besluit om ze af te
luisteren. Chamon en Nora krijgen ruzie. Boeboe twijfelt geen moment en besluit
om zich ermee te bemoeien. Hij neemt een ijzeren staaf mee waardoor Chamon zich
bedreigt voelt en steekt als reactie Boeboe dood. Manchi is op dat moment al op
weg naar huis. Iedereen raakt natuurlijk helemaal in paniek. Vanwege de depressieve
gedachten van de verliezen schiet Manchi zichzelf door het hoofd wanneer de
politie arriveert. Chamon wordt veroordeeld vanwege moord en Janchi is de enige
van de vier die het dominospel succesvol heeft ‘overleefd’. Samen met Solema
start hij een meubelfabriek en daardoor ontstaan er coöperaties.
Een recensie
Dertig jaar na dato is de Grote Antilliaanse Roman van Arion nog steeds
ongeëvenaard. Ook door de schrijver zelf, schrijft Pieter Steinz in zijn
stoomcursus literatuur.
Na Madame Bovary, zo verklaarde Frank Martinus Arion
negen jaar geleden in Vrij Nederland, moet je niet nóg eens Madame Bovary
willen doen. Het was zijn reactie op de onzinnige vraag waarom hij sinds zijn
sublieme romandebuut Dubbelspel (1973), het groteske verslag van een partij
domino op leven en dood, nooit meer een klassiek meesterwerk had geschreven. De
Nederlandse Antilliaan had ook wijlen Joseph Heller kunnen citeren; telkens
wanneer die van interviewers te horen kreeg dat hij nooit meer zo'n goed boek
als zijn debuut Catch-22 geschreven had, placht hij te antwoorden: ,,Wie wel?'
Toegegeven, de eendimensionale geëngageerde romans die
de als dichter gedebuteerde Arion in de afgelopen kwart eeuw publiceerde (Afscheid
van de koningin, Nobele wilden en De laatste vrijheid) waren teleurstellend.
Maar het feit dat Dubbelspel een geval van literaire single luck is, doet niets
af aan de kwaliteit ervan. Bijna dertig jaar na dato is Arions `verhaal van een
verbazingwekkend wereldrecord' nog steeds een van de hoogtepunten van de
naoorlogse Nederlandstalige literatuur. En Boeboe Fiel, de flierefluitende
taxichauffeur die samen met zijn dominopartner wordt vernederd in het spel en
in de liefde, is bijgezet in het pantheon van memorabele romanfiguren. Waarmee
overigens niets ten nadele is gezegd van de andere personages: de zelfingenomen
deurwaarder Manchi, de idealistische Janchi, de stiekem rijke Chamon, en vooral
de vrouwen van Boeboe en Manchi, die onder de gruwelijkste vernederingen hun
eigenwaarde handhaven en ondertussen het gezinsleven draaiende houden. `Aan
vrouwen met moed' luidt dan ook de opdracht die Arion aan zijn roman meegaf.
Dubbelspel, de eerste grote Antilliaanse roman waarin
niet een blanke de hoofdrol speelde, werd bij verschijning geprezen als een
tragikomisch portret van de Curaçaose samenleving, maar ook als een
stilistische krachttoer. Gerrit Komrij, destijds literair criticus bij Vrij
Nederland, merkte op dat Dubbelspel was geschreven `in een haast ongelooflijke
stijl: het lijkt of het door een goeie, maar niet eigenwijze vertaler is
vertaald', en was voor de verandering eens niet ironisch. Het boek werd
bekroond met de Van der Hoogt-prijs, beleefde vorige week een achttiende druk,
en haalde een paar jaar geleden in een Engelse vertaling de prestigieuze
`Caribbean Series' van uitgeverij Faber & Faber.
Vooral dat laatste moet Arion plezier hebben gedaan.
Hoewel hij Nederlands in Leiden studeerde, heeft hij altijd gezegd dat zijn
literaire wortels in de Caraïbische en Zuid-Amerikaanse traditie liggen. Niet
alleen invloeden van Antilliaanse auteurs als Cola Debrot, Boeli van Leeuwen en
Tip Marugg zijn in zijn werk terug te vinden, maar ook het magisch realisme dat
we inmiddels zo goed kennen uit de romans van Alejo Carpentier, Jorge Amado en
Gabriel García Márquez. In Nederland mochten sommigen in 1973 nog verbaasd
opkijken bij de exotiek van een mythisch potje domino dat uitloopt op moord en
zelfmoord, in het Caraïbisch gebied was men aan het `wonderbaarlijk werkelijke'
allang gewend.
Mijn mening
Mijn
eerste indruk van dit boek was erg goed. De omslag van het boek sprak mij aan
en ook de titel klonk niet verkeerd.
In
het begin had ik eerlijk gezegd wel een beetje moeite met het lezen van dit
boek. Je krijgt te maken met zes verschillende karakters en daarom vond ik het
lastig om steeds ‘over te stappen’ van personage.
De
personages werden uitgebreid toegelicht en tijdens het lezen krijg je veel te
weten over de cultuur in Curaçao. Door het zo goed in detail
vertellen en beschrijven leer je de personages en de cultuur echt kennen.
Wat
mij vooral verraste, was het einde. Ik had totaal niet verwacht dat het zo zou
eindigen. Aan de ene kant maakt dat het boek juist uniek, maar aan de andere
kant vind ik het wel een beetje een slap einde, alsof het even snel afgeschreven
moest worden en dat het niet veel aandacht heeft gekregen.
Naar
mijn mening is het enige nadeel van dit boek dat sommige situaties wel erg lang
werden beschreven, waardoor het een beetje saai werd. Verder vond ik het een
goed geschreven boek met veel onverwachte momenten. Wat nog een groot pluspunt
is, is dat er niet veel moeilijke woorden in voor komen en zo is het voor
iedereen leesbaar!
Ik
ben erachter gekomen dat Frank Martinus Arion een mooie manier van schrijven
heeft en ik ga zeker nog wel een boek van hem lezen. Het is een goed boek, mooi
geschreven en daarom raad ik het ook iedereen aan om te lezen!
Extra opdrachten
Dit
is de link naar de extra opdrachten: https://d7f42ecb050fac2b7349-5d7df79316eba3afaa211a68ae563989.ssl.cf3.rackcdn.com/documents/0502bebd6cfd955cd3b31682fdb2f833/ce/030b80846b11e39f16e7808841d3fc/2013_12_aot_lesbrief_havo-vwo_empathie.pdf
Extra opdracht 1
Een
omschrijving van het begrip “empathisch vermogen”
Empathisch
vermogen betekend dat je je goed kunt inleven in gebeurtenissen en dat je
anderen kunt aanvoelen.
Extra opdracht 2
Bij
deze opdracht moest je onderzoeken of je je beter kon inleven als je vaker
literatuur leest. Er zijn een aantal stellingen waarbij je moet zeggen of ze
kloppen of niet. Wanneer deze kloppen of juist niet, moest je de zin die in de
tekst staat erbij vermelden.
Stelling
1. Door het lezen van
verhalen kunnen mensen zich beter inleven in anderen
o
Ja.
In de tekst wordt het volgende gezegd: Door het lezen van romans en poëzie
kunnen mensen zich beter inleven in anderen. Dat concluderen Amerikaanse
onderzoekers in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift Science.
2.
Door
het lezen van gedichten kunnen mensen zich beter inleven in anderen
o
Ja.
Door het lezen van romans en poëzie kunnen mensen zich beter inleven in anderen
3. Dat mensen zich
beter in anderen kunnen inleven, kun je zien aan hun gezicht.
o
Nee.
In de tekst staat wel dat ze hoger scoorden door testen met
gezichtsuitdrukkingen, maar er staat nergens dat je aan hun gezicht kan zien
dat ze zich beter inleven
4. De proefpersonen
kregen willekeurige teksten te lezen.
o
Nee.
Een deel vrijwilligers las Tsjechov en de andere mensen minder literaire
statuur. Het gaat hier dus niet om willekeurige teksten.
5. In literaire fictie
komen mensen met een meer ingewikkeld karakter voor
o
Ja.
De onderzoekers denken dat dit komt doordat literaire fictie gelaagde karakters
beschrijft
6.
In
literaire fictie gedragen de personen zich onvoorspelbaar
o
Ja.
Bij populaire fictie is dit volgens de onderzoekers minder het geval, omdat de
hoofdpersonen zich een stuk voorspelbaarder gedragen
7. Het was al bekend
dat lezers van literatuur een groter empathisch vermogen hadden
o
Nee.
Dit is het eerste onderzoek dat een direct causaal verband tussen literatuur en
empathisch vermogen aantoont
8. Dit Amerikaanse
onderzoek vertelt niets nieuws
o
Nee.
Dit is het eerste onderzoek dat een direct causaal verband tussen literatuur en
empathisch vermogen aantoont
9. Het is zeker dat
empathische mensen meer literatuur lezen
o
Nee.
Hierbij bleef echter onduidelijk of dit door de boeken zelf kwam, of doordat
empathische mensen simpelweg meer literatuur lezen.
10.
Het
is hard nodig dat de waarde van literatuur wordt aangetoond
o
Ja.
De wetenschappers hopen met dit onderzoek de educatieve en maatschappelijke
waarde van literatuuronderwijs aan te tonen. Dit vinden zij hard nodig
11.
Een
blijvend effect van het lezen van literatuur is niet aangetoond
o
Ja.
In de tekst staat dit: ‘Wat zijn de langetermijneffecten van literatuur lezen?
Was het inlevingsvermogen een week of maand na het lezen nog net zo goed? Dat
blijft onduidelijk.’
o
12.
Alleen
literatuur vergroot het empathische vermogen van de mens
o
Nee.
Hij is enthousiast over het onderzoek, maar plaatst toch enkele kanttekeningen
13.
De
beschrijving van de gelaagde karakters is het kenmerk van literatuur dat de
empathische vermogens versterkt
o
Nee.
Ook blijft het raadselachtig welke specifieke eigenschappen van literatuur het
inlevingsvermogen stimuleren.
Extra
opdracht 3
Beste
directie van het Vechtstede College,
Mijn
naam is Paulien Lous en ik zit momenteel in 4 VWO.
Ikzelf
ben een groot liefhebber van literatuur en ik vind het dan ook erg jammer dat
er zo weinig tijd en aandacht aan literatuur wordt besteedt tijdens de lessen.
Ik zou graag zien dat leerlingen weer gemotiveerd worden om te lezen.
Pas
ben ik een onderzoek tegen gekomen, wat gaat over literatuur. Ik was erg onder
de indruk. Het onderzoek zegt dat het lezen van literatuur het empathisch vermogen
verbeterd en verbreed. Ook wordt er vermeld dat het romans lezen daalt als
vrijetijdsbesteding.
Door
het lezen van literatuur leer je om vanuit een andere manier te denken en te
redeneren. Het lezen van literatuur voor leerlingen heeft dus alleen maar
positieve effecten. Mijn voorstel of eigenlijk verzoek is of jullie als school
zijnde hier verandering in zouden kunnen maken. Is het mogelijk dat jullie
ervoor zorgen dat hier meer aandacht aan gegeven wordt en dat de leerlingen
gestimuleerd worden? Ik zou graag mijn visie willen doorgeven over hoe leuk het
wel niet is om boeken te lezen.
Ik
hoor graag een positief antwoord van u.
Met
vriendelijke groet,
Paulien
Lous
Extra opdracht 4
Beste
directie van het Vechtstede College,
Mijn
naam is Paulien Lous en ik zit momenteel in 4 VWO.
De
reden dat ik u een brief schrijf is omdat ik erg van culturele uitingen hou,
zoals muziek, film en toneel. Ik vind het zelf niet erg om literatuur te lezen,
maar het is niet mijn favoriete onderdeel en daarom zou ik hier graag iets verandering
in willen brengen. Naar mijn mening wordt er te veel aandacht aan literatuur besteedt,
maar te weinig aan andere culturele uitingen.
Ikzelf
vind het leuker om naar muziek te luisteren, een film te kijken of naar een
voorstelling te gaan en ik ben vast niet de enige. Veel leerlingen in mijn
leeftijdscategorie doen liever iets anders dan het lezen van boeken en daarom denk ik ook dat
het niet veel zin heeft om ze verplicht literaire boeken te laten lezen, dat motiveert
niet. Echter, de jeugd luistert bijvoorbeeld veel naar muziek van verschillende
culturen.
Mijn
voorstel is om hier meer aandacht aan te besteden, zodat ook leerlingen die niet
zo leesgierig zijn een kans krijgen om ook, zonder 'verplichting', in aanraking te komen met literatuur en
cultuur. Wanneer het leerlingen interesseert, wek je namelijk ook niet het gevoel op dat het verplicht moet.
Ik
geloof erin, dat als er meer variatie is met het in aanmerking komen van
literatuur en cultuur, dat leerlingen een stuk meer gemotiveerd raken en dat ze
er veel meer van opsteken.
Ik
hoor graag een positief antwoord van u.
Met
vriendelijke groet,
Paulien
Lous
